การสร้างและพัฒนาหลักสูตร

 การสร้างและหรือพัฒนาหลักสูตร หมายถึง การจัดทำและหรือพัฒนาหลักสูตรรายวิชาหรือสาระการเรียนรู้ที่รับผิดชอบ โดยมีการวิเคราะห์มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัดเพื่อจัดทำคำอธิบายรายวิชา หน่วยการเรียนรู้ รวมทั้งมีการประเมินความสอดคล้องกับมาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด หรือผลการเรียนรู้

School photo created by freepik – www.freepik.com

1. วิเคราะห์หลักสูตรมาตรฐานการเรียนรู้ และตัวชี้วัด และหรือผลการเรียนรู้ และนำไปจัดทำรายวิชา และหน่วยการเรียนรู้ให้สอดคล้องกับมาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด และหรือผลการเรียนรู้
2. ปรับประยุกต์หลักสูตรรายวิชา และหน่วยการเรียนรู้ และสร้างองค์ความรู้ใหม่ ให้สอดคล้องกับบริบทของสถานศึกษา ผู้เรียนท้องถิ่น และสามารถนำไปปฏิบัติได้จริง
3. ประเมินผลการใช้หลักสูตรอย่างเป็นระบบ และนำผลการประเมินการใช้หลักสูตรมาปรับปรุงพัฒนาให้มีคุณภาพสูงขึ้น
4. เป็นแบบอย่างที่ดี เป็นผู้นำ เป็นพี่เลี้ยง และเป็นที่ปรึกษาด้านหลักสูตร

การนำหลักสูตรไปใช้

มโนทัศน์(Concept)

           การนำหลักสูตรไปใช้เป็นขั้นตอนที่สำคัญยิ่งในการพัฒนาหลักสูตร เพราะเป็นการนำอุดมการณ์ จุดมุ่งหมายของหลักสูตร เนื้อหาวิชา และประสบการณ์การเรียนรู้ที่คัดสรรค์อย่างดีแล้วไปสู่ผู้เรียน นักพัฒนาหลักสูตรทุกคนต่างก็ยอมรับความสำคัญของขั้นตอนในการนำหลักสูตรไปใช้ ว่ามีความสำคัญยิ่งกว่าขั้นตอนอื่นใดทั้งหมด เป็นตัวบ่งชี้ถึงความสำเร็จหรือความล้มเหลวของหลักสูตรโดยตรง

 หลักสูตรแม้จะได้สร้างไว้ดีเพียงใดก็ตาม ยังไม่สามารถจะกล่าวได้ว่าจะประสบความสำเร็จหรือไม่ ถ้าหากว่าการนำหลักสูตรไปใช้ดำเนินไปโดยไม่ถูกต้องหรือไม่ดีเพียงพอ ความล้มเหลวของหลักสูตรจะบังเกิดขึ้นอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ เพราะฉะนั้นการนำหลักสูตรไปใช้จึงมีความสำคัญที่บุคคลผู้เกี่ยวข้องในการนำหลักสูตรไปใช้จะต้องทำความเข้าใจกับวิธีการขั้นตอนต่างๆ เพื่อให้สามารถนำหลักสูตรไปใช้อย่างมีประสิทธิผลสูงสุดสมความมุ่งหมายทุกประการ

 ผลการเรียนรู้(Learning Outcome)

          มีความรู้ ความเข้าใจการนำหลักสูตรไปใช้

          มีความรู้ ความเข้าใจ เกี่ยวกับการใช้ทรัพยากรในท้องถิ่น และแหล่งเรียนรู้

          สามารถบอกบุคคลที่เกี่ยวข้องเพื่อการประสานงานเมื่อนำหลักสูตรไปใช้

 สาระเนื้อหา(Content)

 การนำหลักสูตรไปใช้

                 การนำหลักสูตรไปใช้เป็นขั้นตอนสำคัญของการพัฒนาหลักสูตร เป็นกระบวนการดำเนินงานและกิจกรรมต่างๆในการนำหลักสูตรไปสู่โรงเรียนและจัดการเรียนการสอนเพื่อให้บรรลุจุดมุ่งหมายของหลักสูตร การนำหลักสูตรไปใช้เป็นงานเกี่ยวข้องกับบุคคลหลายฝ่าย ตั้งแต่ระดับกระทรวงศึกษาธิการ แต่ละฝ่ายมีความเกี่ยวข้องในแต่ละส่วนของการนำหลักสูตรไปใช้ เช่น หน่วยงานส่วนกลางเกี่ยวข้องในด้านการบริหารและบริหารหลักสูตรกับการนิเทศและติดตามผลการใช้หลักสูตร

                 การนำหลักสูตรไปใช้จำต้องเป็นขั้นตอนตามลำดับ นับแต่ขั้นการวางแผน และเตรียมการในการประชาสัมพันธ์หลักสูตร และการเตรียมบุคลากรที่เกี่ยวข้อง ขั้นต่อมาคือการดำเนินการนำหลักสูตรไปใช้อย่างมีระบบ นับแต่การจัดครูเข้าสอนตามหลักสูตร การบริการวัสดุหลักสูตรและสิ่งอำนวยความสะดวกในการนำหลักสูตรไปใช้ และดำเนินการเรียนการสอนตามหลักสูตร

                 ส่วนขั้นสุดท้ายต้องติดตามประเมินผลการนำหลักสูตรไปใช้ นับแต่การนิเทศติดตามผลการใช้หลักสูตร การติดตามและประเมินผลการใช้หลักสูตร การนำหลักสูตรไปใช้ถือเป็นกระบวนการที่สำคัญ ที่จะทำให้หลักสูตรที่สร้างขึ้นบรรลุผลตามจุดหมาย และเป็นกระบวนการที่ต้องได้รับความร่วมมือจากบุคคลที่เกี่ยวข้องหลายๆฝ่าย และที่สำคัญที่สุดคือครูผู้สอน

 

ความหมายของการนำหลักสูตรไปใช้

         การนำหลักสูตรไปใช้ซึ่งเป็นขั้นตอนที่นำหลักสูตรไปสู่การปฏิบัติงานที่มีขอบเขตกว้างขวาง ทำให้การให้ความหมายของคำว่าการนำหลักสูตรไปใช้แตกต่างกันออกไป นักการศึกษาหลายท่านได้แสดงความคิดเห็นหรือให้คำนิยามของคำว่าการนำหลักสูตรไปใช้ ดังนี้

                                 โบแชมป์ (Beauchamp,1975:164)ได้ให้ความหมายของการนำหลักสูตรไปใช้ว่า การนำหลักสูตรไปใช้ หมายถึง การนำหลักสูตรไปปฏิบัติ โดยการะบวนการที่สำคัญที่สุด คือการแปลงหลักสูตรไปสู่การสอน การจัดสภาพสิ่งแวดล้อมในโรงเรียนให้ครูได้มีพัฒนาการเรียนการสอน

                                สันติ ธรรมบำรุง (2527.120)กล่าวว่า การนำหลักหลักสูตรไปใช้หมายถึงการที่ผู้บริหารโรงเรียนและครูนำโครงการของหลักสูตรที่เป็นรูปเล่มนั้นไปปฏิบัติให้บังเกิดผล รวมถึงการบริหารงานด้านวิชาการของโรงเรียนเพื่ออำนวยความสะดวกให้ครูและนักเรียนสามารถสอนและเรียนได้อย่างมีประสิทธิภาพ

                                 จันทรา (Chandra, 1977:1) ได้ให้ความหมายของการนำหลักสูตรไปใช้ว่าเป็นการทดลองใช้เนื้อหาวิชาวิธีการสอน เทคนิคการประเมิน การใช้อุปกรณ์การสอน แบบเรียนและทรัพยากรต่างๆให้เกิดประโยชน์แก่นักเรียน โดยมีครูและผู้ร่างหลักสูตรเป็นผู้ปัญหาแล้วหาคำตอบให้ได้จากการประเมินผล

 

แนวคิดเกี่ยวกับการนำหลักสูตรไปใช้

                                 โบแชมป์ (Beauchamp, 1975: 169) กล่าวว่า สิ่งแรกที่ควรทำคือ การจัดสภาพแวดล้อมของโรงเรียน ครูผู้นำหลักสูตรไปใช้มีหน้าที่แปลงหลักสูตรไปสู่การสอน โดยใช้หลักสูตรเป็นหลักในการพัฒนากลวิธีการสอน สิ่งที่ควรคำนึงถึงในการนำหลักสูตรไปใช้ให้ได้ผลตามเป้าหมาย

            1. ครูผู้สอนควรมีส่วนร่วมในการร่างหลักสูตร

            2. ผู้บริหารต้องเห็นความสำคัญและสนับสนุนการดำเนินงานให้เกิดผลสำเร็จได้ ผู้นำที่สำคัญที่จะรับผิดชอบได้ดี คือครูใหญ่

 

หลักการที่สำคัญในการนำหลักสูตรไปใช้

 1. จะต้องมีการวางแผนและเตรียมการ

 2. จะต้องมีองค์คณะบุคคลทั้งส่วนกลางและส่วนท้องถิ่นทำหน้าที่ประสานงานกัน

3. ดำเนินการอย่างเป็นระบบ

 4. คำนึงถึงปัจจัยที่จะช่วยในการนำหลักสูตรไปใช้

 5. ครูเป็นบุคคลที่สำคัญที่สุด ดังนั้น ครูจะต้องได้รับการพัฒนาอย่างเต็มที่และจริงจัง

 6. จัดตั้งให้มีหน่วยงานที่มีผู้เชี่ยวชาญพิเศษ เพื่อให้การสนับสนุนและพัฒนาครู

7. หน่วยงานและบุคคลในฝ่ายต่างๆ ต้องปฏิบัติหน้าที่อย่างเต็มความสามารถ

 8. มีการติดตามและประเมินผลเป็นระยะๆ

 กิจกรรม/งานที่เกี่ยวข้องกับการนำหลักสูตรไปใช้

         สงัด อุทรานันท์ (2532 : 263-271) กล่าวว่า การนำหลักสูตรไปใช้มีงานหลัก 3 ประการ คือ

  1. งานบริหารและบริการหลักสูตร จะเกี่ยวข้องกับ งานเตรียมบุคลากร การจัดครูเข้าสอนตามหลักสูตร การบริหารและบริการวัสดุหลักสูตร การบริการหลักสูตรภายในโรงเรียน

    2. งานดำเนินการเรียนการสอนตามหลักสูตรประกอบด้วย การปรับปรุงหลักสูตรให้สอดคล้องกับสภาพท้องถิ่น การจัดทำแผนการสอน การจัดกิจกรรมการเรียนการสอน

     3. งานสนับสนุนและส่งเสริมการใช้หลักสูตรประกอบด้วย การนิเทศและติดตามผลการใช้หลักสูตรและการตั้งศูนย์บริการเพื่อสนับสนุนและส่งเสริมการใช้หลักสูตร

 

ขั้นตอนการนำหลักสูตรไปใช้

 1. ขั้นการเตรียมการใช้หลักสูตร

 - การตรวจสอบลักษณะหลักสูตร

 - การวางแผนและการทำโครงการศึกษานำร่อง

 - การประเมินโครงการศึกษานำร่อง

 - การประชาสัมพันธ์หลักสูตร

 - การเตรียมบุคลากรที่เกี่ยวข้อง

 2. ขั้นดำเนินการใช้หลักสูตร

           - การบริหารและบริการหลักสูตร

           -การดำเนินการเรียนการสอนตามหลักสูตร

           - การสนับสนุนและส่งเสริมการใช้หลักสูตร

 3. ขั้นติดตามและประเมินผล

           - การนิเทศและการใช้หลักสูตรในโรงเรียน

           - การติดตามและประเมินผลการใช้หลักสูตร

 การประเมินหลักสูตร

 1. การตรวจสอบประสิทธิผลและความตกต่ำของคุณภาพของหลักสูตร

 2. การตรวจสอบหาเหตุที่ทำให้คุณภาพตกต่ำ

 3. แก้ไขและตรวจสอบประสิทธิผลของวิธีการที่นำมาแก้ไข

 ผู้ที่เกี่ยวข้องกับการนำหลักสูตรไปใช้

 บทบาทของหน่วยงานส่วนกลางและส่วนท้องถิ่นในการนำหลักสูตรไปใช้

 1.การใช้หลักสูตรโดยหน่วยงานส่วนกลางที่มีบทบาทเต็มที่

2.การใช้หลักสูตรโดยให้โรงเรียนมีบทบาทเต็มที่

 3.การใช้หลักสูตรโดยให้หน่วยงานส่วนกลางมีบทบาทเป็นส่วนใหญ่ และมีหน่วยงานท้องถิ่นเป็นผู้ให้ความช่วยเหลือ

 4.ใช้หลักสูตรโดยให้หน่วยงานส่วนท้องถิ่นมีบทบาทสำคัญ และหน่วยงานส่วนกลางเป็นผู้ให้การสนับสนุน

 บทบาทของบุคลากรในการนำหลักสูตรไปใช้

 1.ผู้บริหารโรงเรียน

 2.หัวหน้าหมวดวิชาหรือสาขาวิชา

 3.ครูผู้สอน

 

แบบทดสอบ

1. การประเมินผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนต้องสอดคล้องกับสิ่งใด
ก. หลักสูตร
ข. นโยบายของรัฐ
ค. ความทันสมัย
ง. แบบเรียน

2. จำนวนเวลาเรียน 40 ชั่วโมง เท่ากับกี่หน่วยกิต
ก. 0.5 หน่วยกิต
ข. 1 หน่วยกิต
ค. 1.5 หน่วยกิต
ง. 2 หน่วยกิต

3. ข้อใดคือ แนวความคิดของฮิลดา ทาบา ที่มีต่อการพัฒนาหลักสูตรต่างจาก ไทเลอร์
ก. การดำหนดจุดมุ่งหมาย
ข. การเลือกและจัดประสบการณ์
ค. ครูควรมีส่วนร่วม
ง. การประเมินผล

 4. ข้อใด ไม่ใช่ ข้อคำนึงถึงในการออกแบบหลักสูตร

ก. เลือกประสบการณ์ที่เหมาะสม
ข. การจัดเนื้อหาสาระ
ค. ความพร้อมของสถานศึกษา
ง. ความต้องการของผู้เรียนและสังคม

5.สิ่งที่ผู้เรียนพึงรู้และปฎิบัติได้ตรงกับข้อใด
ก. สาระการเรียนรู้
ข. มาตรฐานการเรียนรู้
ค. ตัวชี้วัด
ง. หลักสูตรแกนกลางการศึกษา

6. ข้อใด ไม่ต้องคำนึงถึงในหลักการพัฒนาหลักสูตร
ก. ผู้เชี่ยวชาญมีความสามารถ
ข. ความร่วมมือจากผู้เกี่ยวข้อง
ค. สิ่งที่ผู้ดำเนินงานจะได้รับ
ง. ฝึกอบรมครูประจำการ

1.โบแชมป์ (Beauchamp,) กล่าวว่า สิ่งแรกที่ควรทำคืออะไร
ตอบ
แนวคำตอบ   การจัดสภาพแวดล้อมของโรงเรียน ครูผู้นำหลักสูตรไปใช้มีหน้าที่แปลงหลักสูตรไปสู่การสอน โดยใช้หลักสูตรเป็นหลักในการพัฒนากลวิธีการสอน 

2.การสร้างและหรือพัฒนาหลักสูตร หมายถึง

ตอบ

แนวคำตอบ การจัดทำและหรือพัฒนาหลักสูตรรายวิชาหรือสาระการเรียนรู้ที่รับผิดชอบ

3.ขั้นตอนการนำหลักสูตรไปใช้มีกี่ขั้นตอนอะไรบ้าง

ตอบ

แนวคำตอบ   1. ขั้นการเตรียมการใช้หลักสูตร

                      2. ขั้นดำเนินการใช้หลักสูตร

                   3. ขั้นติดตามและประเมินผล     

4.หลักการที่สำคัญในการนำหลักสูตรไปใช้ มีอะไรบ้าง

ตอบ

แนวคำตอบ 1. จะต้องมีการวางแผนและเตรียมการ

                     2. จะต้องมีองค์คณะบุคคลทั้งส่วนกลางและส่วนท้องถิ่นทำหน้าที่ประสานงาน                        กัน

                  3. ดำเนินการอย่างเป็นระบบ

                     4. คำนึงถึงปัจจัยที่จะช่วยในการนำหลักสูตรไปใช้

                     5. ครูเป็นบุคคลที่สำคัญที่สุด ดังนั้น ครูจะต้องได้รับการพัฒนาอย่างเต็มที่                           และจริงจัง

                     6. จัดตั้งให้มีหน่วยงานที่มีผู้เชี่ยวชาญพิเศษ เพื่อให้การสนับสนุนและ

                       พัฒนาครู

                  7. หน่วยงานและบุคคลในฝ่ายต่างๆ ต้องปฏิบัติหน้าที่อย่างเต็มความสามารถ

                     8. มีการติดตามและประเมินผลเป็นระยะๆ

5. การนำหลักสูตรไปใช้ว่าเป็นการทดลองใช้เนื้อหาวิชาวิธีการสอน เทคนิคการประเมิน การใช้อุปกรณ์การสอน แบบเรียนและทรัพยากรต่างๆให้เกิดประโยชน์แก่นักเรียน โดยมีครูและผู้ร่างหลักสูตรเป็นผู้ปัญหาแล้วหาคำตอบให้ได้จากการประเมินผล เป็นการนำหลักสูตรไปใช้ของใคร

ตอบ

แนวคำตอบ จันทรา(Chandra) 

อ้างอิง

การสร้างและหรือพัฒนาหลักสูตรที่ดี.(2562).วันที่สืบค้น 16 สิงหาคม 2564,สืบค้นจาก

https://www.kruchiangrai.net/2019/09/17/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AA%E0%B8%A3%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%92%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%AA%E0%B8%B9%E0%B8%95%E0%B8%A3/

การนำหลักสูตรไปใช้.(ไม่ทราบปีที่เผื่อแผร่).วันที่สืบค้น 16 สิงหาคม 2564,สืบค้นจาก

https://sites.google.com/site/viewnaiyana/karna-hlaksutr-pi-chi

แจกแนวข้อสอบ หลักสูตรและการพัฒนาหลักสูตร.(2561).16 สิงหาคม 2564 , สืบค้นจาก

https://www.kruchiangrai.net/2017/03/07/%E0%B9%81%E0%B8%88%E0%B8%81%E0%B9%81%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%AA%E0%B8%AD%E0%B8%9A-%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%AA%E0%B8%B9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%81-2/

แนวข้อสอบการพัฒนาหลักสูตร.(2562).วันที่สืบค้น 16 สิงหาคม 2564,สืบค้นจาก

https://midthida.blogspot.com/2019/09/blog-post.html